Por iniciativa do Instituto de Estudos Bercianos desde o ano 2021 ata o día de hoxe se levaron a cabo dous proxectos de inventario de Patrimonio Cultural Inmaterial no Bierzo Oeste sobre o que podemos ir sacando algúa conclusión coa idea de mellorar significativamente tanto o proceso en progreso como os seguintes pasos a realiazar. Trátase dunha iniciativa coa que colaboramos, que segue un ritmo e unhas metas que resultan do noso interese, pero que quixeramos puntualizar e ir contrastando para poder encaixar na medida do posible a nosa idea da posta en marcha dun Centro Vivo da Tradiciois para Vilafranca como motor local de recuperación e salvagarda colectivo ao que aspiramos.
Describiremos inicialmente nesta entrada os pasos realizados ata o de agora para logo proceder a unha análise nunha próxima entrada do que conviene abordar para corrixir certas eivas que estamos detectando no proceso en marcha. Vaia por adiantado, de todos os xeitos, a nosa felicitación tanto polos pasos dados como polo traballo desenvolto, como a esoperanza de ir vendo os fruitos que esperemos non tarden en madurar.
Lembremos o noso punto de partida. A Escola elaborara un texto para solicitude dunha subvención para os proxectos de salvagarda do Ministerio de Cultura no 2019 buscando o compromiso do goberno municipal e doustras entidades da vila. No 2020 volvemos sobre a proposta coa axuda de Cultura 54 (Fernando Brugman) contando coa colaboración do goberno municipal de Vilafranca e no mes de maio do 2021 invitamos a participar do proxecto ao Filadón Berciano antes de presentar no mes de xuño a declaración como Bien de Interés Cultural da Festa do Maio, como manifestación representativa do Patrimonio Cultural Inmaterial ante a Junta de Castilla y León.
AS PRIMEIRAS XORNADAS SOBRE O PATRIMONIO INMATERIAL (Outubro de 2021)
Como xa indicamos o Instituto de Estudios Bercianos en colaboración co Concello de Vilafranca do Bierzo foron os que lanzaron a proposta de debate para estas Xornadas. A persoa que fixo posible esta convocatoria, Fernando Brugman, foi quen deseñou a configuración das mesmas como experto especializado neste eido para UNESCO.
Neste encontro pretendíase realizar un debate público sobre a salvagarda entre distintos certos colectivos e persoas consideradas portadoras do PCI coa idea de asentar as bases que permitan a súa preservación procurando a implicación das administraciois e o compromiso das comunidades portadoras. Realmente se procuraba evidenciar un tremendo baleiro que desde a Administración Autonómica principalmente se está a dar neste terreo provocar unha reacción que permita iniciar unha das primeiras tarefas da salvagarda como é a realización dun inventario.
O feito de comezar en Vilafranca contribuía a concretar e delimitar unha primeira intervención tentando coordinar criterios, métodos e obxectivos, algo que só en parte, ao noso xuízo, se logrou. Servíndo en gran medida como chamada de atención para as Administraciois, singularmente a Junta de Castilla y León.
PROPOSTA DA ESCOLA
A Escola propuxo na súa intervención en base ao que xa viñamos traballando unha proposta para desenvolver colectivamente cos distintos participantes das xornadas e un calendario de traballo sobre o PCI local para lograr dous obxectivos de salvagarda:
1º Un inventario do PCI local de referencia comarcal. O obxectivo é visibilidar os bens inventariados, valores e oportunidades para promover por parte das administraciois e entes interesados unha acciois e medidas de salvagarda.
2º Un conxunto iniciativas de dinamización e salvagarda patrimonial de Vilafranca e contorna que se coordinen coa posta en marcha do Centro Vivo das Tradicióis.
Texto coa proposta da Escola de Gaitas: A Festa do Maio e O PCI
ELABORACIÓN DAS FICHAS DO INVENTARIO
A proposta de inventario avanzou grazas a un equipo de traballo no que destacaos o labor do Fiandón Berciano entre outras persoas que conseguiron reunir e elaborar un conxunto de fichas nos cuatro concellos que nesta primeira fase se abordaron, Vilafranca, A Veiga de Espiñareda, Candín e Peranzais. Podes consultar a relación de fichas publicada na web do IEB
A Escola contribuiu directamente con cinco das fichas sobre distintas manifestaciois do PCI que para comezar que cremos é necesario incluír no inventario sendo conscientes que hai outras muitas das que poderíamos falar e colaborar na súa elaboración:
1-
A Festa do Maio de Vilafranca do
Bierzo
2-
A Danza de Xigantes e Cabezudos
3-
Os Gaiteiros do país (Bierzo
Oeste)
4-
Os Bailes tradicionais (Vilafranca do Bierzo)
5-
A Tradición Oral na Somoza e
Vilafranca
O ano 22 e mesmo o 23 no que se inicia unha segunda fase do inventario en Corullón do que descoñecemos os resultados. Este proceso de inventario paralizou de feito a continuidade nos contactos e mesmo unha nova edicion das Xornadas do PCI para poder seguir avanzando na nosa proposta municipal e ao ser ano electotral preferimos esperar para abordar co tempo dunha lexislatura o noso proxecto central de dinamización a través dun Centro Vivo das Tradiciois para a nosa vila.
Cremos que se precisa volver ao encontro dos entes interesados para debater co inventario na mao pois o primeiro foi máis ben unha posta en común sen chegar a conclusiois máis aló da necesidade do propio inventario. Un proceso positivo, que concretar un equipo de traballo e un inventario ( publicado en parte na rede), un labor extraordinario que corre agora un perigo como é que o esforzo non se vexa compensado cun tratamento axeitado do material reunido, así como un estudo e concreción das medidas de salvagarda e dinamización correspondentes que son a meta final pola que se puxo en marcha este proceso.
Información na web do IEB sobre as 1ª Xornadas de Patrimonio Cultural Inmaterial
Video coas intervenciois:
Texto da Declaración Final das Xornadas
Vídeo das 1ª Xornadas sobre Patrimonio Cultural Inmaterial Conclusiois::
CONTINUARÁ